نظامنامه ثبت شرکت چیست؟
به آيین‌نامه‌ای که در آن مقررات و انتظامات داخلی سازمان نوشته شده است، نظامنامه ثبت شرکت می‌گویند.
این نظام نامه در سال ۱۳۱۰ برای تدوین مقررات مربوط به ثبت شرکت‌های تجاری به تصویب مجلس شورای ملی رسید. البته در طول زمان برخی از مواد نظام نامه ثبت شرکت ها ملغی و یا اصلاح شد. در این مقاله به شرح و بررسی نظامنامه ثبت شرکت می‌پردازیم
- ماده 1 – دایره ثبت شرکت‌ها برای ثبت شرکت‌های ایرانی و خارجی که باید در تهران دایر شوند، در اداره ثبت اسناد تهران تشکیل شده است.
برای انجام فعالیت‌های تجاری بین‌المللی، اخذ کارت بازرگانی ضروری است و به استناد نظامنامه ثبت شرکت‌ها، شرکت‌ها پس از ثبت قانونی می‌توانند برای دریافت این کارت اقدام کنند.
- ماده ۲- برای تقاضای ثبت شرکت‌های خارجی که در تاریخ اجرای نظام نامه در ایران مشغول به فعالیت صنعتی یا تجاری هستند تا ۱۵ مهر ۱۳۱۰ مهلت درنظرگرفته شده و این زمان تا ۶ ماه قابل تمدید است. علاوه بر این، شرکت‌هایی که بعد از تاریخ اجرای نظام نامه خواهان ایجاد شعبه و انجام امور تجاری، صنعتی یا مالی هستند، باید قبل از شروغ به فعالیت، شرکت خود را ثبت کنند.
- ماده ۳- شعبه‌های شرکت خارجی در ایران نیز باید توسط دایره ثبت شرکت‌ها ثبت شود.
- ماده ۴- اظهارنامه ثبت شرکت باید توسط شخص صاحب امضا یا نماینده قانونی او به اداره تحویل داده شود.
- ماده ۵- برای انجام مراحل ثبت شرکت به اظهارنامه ثبت، یک نسخه از اساسنامه شرکت و یک سند مبنی بر اختیارنامه نماینده قانون شرکت در ایران، نیاز است.
- ماده ۶- اظهارنامه باید فارسی باشد و باید در آن به نام و تابعیت شرکت، مرکز اصلی و آدرس آن، مقدار سرمایه و تاریخ تقاضا، نوع شرکت، شعبات آن، حوزه فعالیت شرمت، آدرس اشخاص دارای صلاحیت برای دریافت ابلاغات شرکت در ایران و آخرین بیلان شرکت اشاره شود.
- ماده 7- اساسنامه شرکت، اختیارنامه نماینده شرکت و آخرین بیلان شرکت باید در مرکز اصلی شرکت و توسط اشخاص صاحب حق امضا، تایید شود.
- ماده ۸- برای ثبت شعبه، باید مدارکی مانند اظهارنامه فارسی، سند ثبت شرکت در ایران و اختیارنامه نماینده‌ای که قرار است مدیر شعبه باشد ارائه شود.
- ماده ۹- اسم نمایندگان شرکت در ایران که حق امضا دارند باید ثبت شود. اما ثبت اسامی سایر مستخدمین و کارکنان مانند محاسب و وکیل اجباری نیست.
- ماده ۱۰- تغییر در نکات مربوط به فقره ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و ۵ و ۸ و ۱۰ و ۱۱ ماده شش باید در اداره ثبت اسناد تهران، ثبت شود.
- ماده 11- در صورت تاسیس شعبه جدید یا تعیین نمایندگان جدید، این موارد باید در اداره ثبت اسناد تهران به ثبت برسد.
- ماده ۱۲- در صورت تغییر نماینده عمده شرکت در ایران، قائم مقام باید برای ثبت سمت خود، اظهارنامه فارسی امضا شده و اختیارنامه خود را به اداره ثبت ارائه کند.
- ماده ۱۳- همه اوراقی که به تقاضانامه ضمیمه می‌شود باید فارسی باشد و یا ترجمه فارسی به آن الصاق شده باشد.
- ماده ۱۴- در دایره ثبت شرکت‌ها یک دفتر جداگانه برای ثبت شرکت‌های خارجی در نظر گرفته خواهد شد.
- ماده ۱۵- برای ثبت هر شرکت باید حداقل ۴ صفحه سفید در دفتر مذکور درنظر گرفته شود. تغییرات آینده به ترتیب در این صفحات ثبت می‌شوند.
- ماده ۱۶- علاوه بر صفحات سفید ذکر شده در ماده ۱۵، هر شرکت خارجی باید دوسیه مخصوصی تشکیل دهد و در آن برای شرکت و شعب آن در ایران، لفافه تخصیص داده شود.
- ماده ۱۷- برای هر اظهارنامه توسط دایره ثبت شرکت‌ها یک رسید که در آن به تاریخ وصول اظهارنامه اشاره شده، ارائه شود.
- ماده ۱۸- بعد از ثبت شرکت و شعب آن، اداره ثبت باید تصدیقی مشعر بر ثبت شرکت یا شعبه آن به تقاضا کننده بدهد. در این تصدیق باید به نام و تابعیت شرکت، مقدار سرمایه شرکت و نوع شرکت، مرکز اصلی شرکت و تاریخ ثبت اشاره شود. علاوه بر این باید امضای مدیر کل ثبت اسناد مملکتی ضمیمه این نامه شود.
- ماده ۱۹- اداره کل ثبت باید سواد مصدق از تصدیق ثبت هر شعبه شرکت خارجی باید را به اداره ثبت اسناد محلی که شعبه در آن قرار داشته ارسال کند.
- ماده ۲۰- دایره ثبت شرکت‌ها یک ماه از زمان ثبت هر شرکت خارجی یا شعبه آن، باید مراتب را در مجله رسمی وزارت عدلیه و یکی از روزنامه‌های یومیه تهران به تعیین وزارت عدلیه منتشر کند. در این آگهی باید به خلاصه اساسنامه، نام نماینده شرکت در ایران و نام اشخاص دارای امضا و اشخاص صالح برای دریافت ابلاغات مربوطه اشاره شود.
- ماده ۲۱- مراتب باید در روزنامه محلی منطقه استقرار شعبه منتشر شود. اگر در آن منطقه روزنامه نباشد این انتشار باید در روزنامه تهران و با ذکر این‌که مربوط به کدام شعبه است، انجام شود. این انتشار باید با خرج شرکت صورت بگیرد.
- ماده ۲۲-هر شرکت خارجی که اظهارنامه ثبت تقدیم نماید از مهلت‌های ذیل بهره‌مند خواهد شد:
الف ـ یک ماه از تاریخ ثبت خود شرکت برای تقاضای ثبت شعب و اسم نمایندگانی که در ایران مشغول تجارت بوده و در ضمن اظهارنامه راجع به ثبت خود شرکت نسبت به آن‌ها اظهارنامه تقدیم نشده باشد
ب ـ یک ماه برای تقاضای ثبت شعب یا نمایندگانی که ممکن است بعد از ثبت خود شرکت در ایران تشکیل و یا معین گردند
ج ـ دو ماه از برای تقاضای ثبت تغییرات حاصله در شعب شرکت یا نمایندگانی که در ایران دارد و برای تغییر شخص یا اشخاصی که برای دریافت کلیه ابلاغات شرکت صلاحیت دارند
د ـ برای تغییرات در خود شرکت و یا اگر مرکز اصلی شرکت در آسیا به استثنای شرق اقصی و یا در اروپا و یا آمریکای شمالی باشد سه ماه از تاریخ تغییر و برای سایر ممالک، چهار ماه در نظر گرفته شده است.
- ماده 23- نماینده عمده شرکت خارجی کسی است که شرکت به او اختیار داده و تعهدات شرکت را به عهده او گذاشته است.
- ماده ۲۴- مقررات ذکر شده در ماده ۷ در خصوص بیلان سالیانه شرکت، باید به شکل سالانه به دایره ثبت شرکت‌ها تسلیم شود و فقزه دوازده ماده ۶ این قانون باید در این مورد رعایت شود.
- ماده ۲۵- ثبت شرکت ایرانی باید بر اساس مقررات قانون تجارت انجام شود.
- ماده ۲۶- مراجعه به دفاتر ثبت شرکت‌ها برای عموم آزاد است.
- ماده ۲۷- شرکت‌های بیمه عمر ایرانی و خارجی نمی‌توانند در ایران عملیاتی انجام دهند مگر در صورتی‌که از دولت مجوز دریافت کرده و به ثبت رسیده باشند.
- ماده 28- شرکت‌های بیمه باید تمام قراردادهای خود را به زبان فارسی یا به همراه ترجمه فارسی تنظیم کنند. البته لازم به ذکر است که در برابر بیمه‌شدگان ایرانی، فقط متن فارسی سندیت دارد.
- ماده ۲۹- قراردادهای بیمه بحری که در ایران صادر می‌شود اما وجه خسارت آن‌ها در خارج پرداخت می‌شود، تابع ماده ۲۸ نخواهد بود. این قرارداد می‌تواند به زبان غیرفارسی تنظیم شود.
- ماده ۳۰- حق‌الثبت شرکت‌ها بر طبق ماده ۱۰ قانون ثبت شرکت‌ها دریافت می‌شود و باید در زمان تسلیم اظهارنامه تادیه شود.
نکته: مواد ۳۱ و ۳۲ نظام نامه ملغی شده‌اند.
- ماده ۳۳- نظامنامه ثبت شرکت از ۱۵ خرداد ۱۳۱۰ قابل اجرا خواهد بود.
- ماده ۳۴- شرکت‌هایی که بین کسبه جز که تاجر نیستند، منعقد می‌شوند جز شرکت‌های تجاری نیستند و به شکل قرارداد در دفاتر اسناد رسمی به ثبت می‌رسند.
- ماده الحاقی- شرکت‌های فرعی که توسط یک شرکت تشکیل می‌شود درصورتی‌که اکثریت سهام‌شان به شرکت اصلی تعلق داشته باشد، از نظر ثبتی در حکم شعبه شرکت اصلی خواهند بود. اگر همه سهام شرکت فرعی متعلق به شرکت اصلی باشد، این شرکت باید حق‌الثبت را به تنهایی بپردازد. اما اگر بخشی از سرمایه متعلق به شرکت اصلی نباشد، حق‌الثبت آن قسمت جداگانه از صاحب سرمایه دریافت می‌شود.
