علائم تجاری نشانه‌ای است که کالا یا خدمت شما را معرفی می‌کند و آن را از سایر کالاها یا خدمات متمایز می‌کند. افراد با دیدن این علامت میتوانند برند شما را شناسایی کنند.
چه شرایطی برای ثبت علامت تجاری لازم است؟
ثبت علامت تجاری جز در مواردی که به دستور قانون الزامی است اجباری نیست و درصورتیکه کسی علامتی برای محصول یا خدمت خود انتخاب کند و بدون ثبت از آن استفاده کند مرتکب جرم نشده است. اما در برخی موارد ثبت علامت تجاری به موجب قانون الزامی است. در ادامه به موارد الزامی اشاره شده است:
- داروهای خاص که برای موارد طبی استفاده می‌شوند
- مواد غذایی که در بسته‌بندی به خصوصی ارائه می‌شوند
- لوازم بهداشتی و آرایشی که برای پوست و مو مورد استفاده هستند
- مواد آشامیدنی و آب‌های گازدار و سایر نوشیدنی‌ها
علامت تجاری نباید تکراری و تقلیدی باشد. باید با اصالت باشد و مخصوص همان تولیدکننده یا تاجر باشد و باید از سایر علائم متمایز باشد. نباید از یک علامت مشابه برای دو نوع کالای مشابه استفاده شود اما استفاده از یک علامت برای کالاهای غیر مشابه موردی ندارد. برای مثال اگر یک شرکت یا تولیدکننده برای چندین محصول متفاوت یک علامت داشته باشد مساله‌ای ندارد اما یک شرکت غیر نمی‌تواند از همان علامت ثبت شده شرکت اول برای محصولات خودش استفاده کند.
دسته بندی علائم تجاری
علامتهای تجاری ممکن است برای صنایع و تولیدات مختلفی باشد. در ادامه به انواع علامتهای تجاری به طور خلاصه اشاره خواهیم کرد:
مزایای ثبت علائم تجاری
شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که چرا باید علامت تجاری خود را ثبت کنید؟
خوب است بدانید که به طور کلی علامت تجاری شما یک علامت متمایز است که کالا یا خدمت شما را از سایر رقبا جدا و منحصر می‌کند و مشتریان به خوبی میتوانند با دیدن این علامت شما را بشناسند و به خاطر داشته باشند.
داشتن علامت تجاری راهی برای معرفی محصول و کیفیت آن است و شناخت و دسترسی مشتری به محصول شما را در میان هزاران محصول دیگر تسهیل می‌کند.
در حقیقت مشتریان با دیدن علامت تجاری شما احساس اصالت و کیفیت می‌کنند و این حس به آن‌ها القا می‌شود که محصولی که خریده اند اصیل و متمایز است و کیفیت خوبی دارد.
اگر می‌خواهید یک علامت تجاری به خصوص داشته باشید که هیچ تولیدکننده دیگری نتواند از آن تقلید کند و یا با نام شما از آن سواستفاده کند باید برند و علامت خودتان را ثبت کنید تا به طور قانونی نیز اعتبار معنوی آن علامت منحصر به شما شود. در حقیقت شما با ثبت علامت از برند و شهرت تجاری خودتان محافظت می‌کنید.
ثبت علامت و نام تجاری موجب می‌شود که قانون هم از شما و برندتان حمایت کند و از هر نوع سو استفاده و و تقلید جلوگیری شود.
در ادامه به طور خلاصه به اهمیت و مزیت ثبت علامت تجاری و برند اشاره شده است:
- اجازه استفاده از علامت منحصر به کسی است که آن را ثبت کرده است. اگر علامت خود را ثبت نکنید دیگران میتوانند این علامت را استفاده کنند و یا حتی به نام خودشان آن را ثبت کنند و زمینه تقلب و کلاهبرداری و تقلید فراهم می‌شود.
- با ثبت برند شما اطمینان خواهید داشت که مشتریان میتوانند محصول شما در میان سایر محصولات پیداکنند.
- وجهه اجتماعی و تجاری و شهرت و اعتبار شما با ثبت برند و علامت تجاری افزایش می‌یابد. این علامت تجاری نشان‌دهنده شهرت و ارزش محصول شماست.
- با ثبت برند شما بهتر می‌توانید روی افزایش کیفیت محصول سرمایه‌گذاری کنید زیرا با شناخته شدن برند و علامت شما در حقیقت یک جامعه از مشتریان برای شما ایجاد می‌شود که به دنبال محصول با کیفیت شما هستند.
- ثبت برند ممکن است روی ارزش افزوده سهام تاثیر بگذارد و موجب افزایش درآمد شرکت و کسب‌وکار شما شود.
- علامت تجاری متعلق به شماست اما می‌توانید آن را انتقال دهید و یا اجازه استفاده از آن را به سایر شرکتها بدهید که در اینصورت یک راه درآمد برای شما فراهم می‌شود .
- برای موافقت‌نامه‌های اعطای نمایندگی شما به برند و علامت ثبت شده نیاز دارید.
مراحل ثبت علائم تجاری
در اولین قدم باید به سایت مالکیت صنعتی و قسمت ثبت علایم تجاری وارد شوید و اظهارنامه ثبت برند را تکمیل کنید
- در سایت یک لینک ثبت نام وجود دارد که با کلیک روی آن وارد بخش ثبت نام می‌شوید
- نوع اظهارنامه را انتخاب کرده و مشخصات مالک چه حقیقی چه حقوقی را وارد می‌کنید
- مدارک مورد نیاز را اسکن کرده و در سایت آپلود می‌کنید
- هزینه ثبت را به صورت اینترنتی پرداخت می‌کنید
- شماره اظهارنامه و رمز دریافت کرده و از سیستم نام کاربری و کلمه عبور و کد رهگیری می‌گیرید
- در مرحله بعدی باید نسخه ای از مدارک را امضا کرده و با مدارک کپی برابر اصل به آدرس مرکز که در سایت ذکر شده ارسال کنید
- در قدم بعدی کارشناس مربوطه به پرونده شما رسیدگی و نتیجه را اعلام می‌کند
- اگر ایراد یا مشکلی وجود نداشته باشد و همه چیز تایید شود به مت ممکن است ثبت برند و یا رد آن باشد.چنانچه ایرادی وجود نداشته باشد بعد از انجام رسیدگی و تایید به شما اطلاع داده می‌شود تا مبلغ نهایی را واریز کنید.
- پس از آن در روزنامه رسمی قوه قضاییه اعلام می‌شود و بعد از آن در سایت اداره مالکیت صنعتی این برند وارد پرونده شما می‌شود.
- برای پیگیری وضعیت درخواست باید از طریق سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اقدام کنید. علاوه بر این اگر شماره همراه و ایمیل معتبر وارد سایت کنید مراحل مختلف و وضعیت درخواست از این طریق به اطلاع شما می‌رسد.
- اگر بعد از انتشار آگهی در روزنامه یک فرد ذینفع اعتراض کند اداره مالکیت صنعتی این اعتراض را برای شما ارسال می‌کند به شما مهلت دفاع می‌دهد تا با بیان و ارائه ادله دفاعیه خود را به اداره ارسال کنید.
- در نهایت درخواست شما رد یا تایید می‌شود.
رسیدگی به دعاوی علائم تجاری
به دعاوی مربوطه حقوقی و جزایی در محاکم تهران رسیدگی می‌شود و برای افرادی که از علائم ثبت شده دیگران استفاده کنند و یا آن را جعل کنند و یا دیگران را با آن فریب دهند به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم می‌شوند. علاوه بر این هرکسی که محصولی را که دارای علامت جعلی است از کشور صادر کند یا به کشور وارد کند به حبس از سه ماه تا سه سال محکوم می‌شود.
همچنین ممکن است افراد با ارتکاب موارد زیر به حبس تا شش ماه محکوم شوند:
- کسانی که علامت تجاری اجباری را در روی محصولی که اجباراَ باید دارای آن علامت باشد استفاده نکنند.
- کسانی که با آگاهی و علم، محصولی را بفروشند که دارای علامتی نباشد که برای آن محصول اجباری است.
چه علائم تجاری غیر قابل ثبت است؟
براساس قانون ثبت برخی علائم قابل ثبت نیستند:
- علائمی که دولتی، مملکتی و رسمی باشند مانند علامت جمهوری اسلامی یا هلال احمر
- علائم منافی نظم یا عفت عمومی
- علائمی که عنوان یا اسم عمومی و مورد استفاده عموم باشد و علامت
- هایی که صفت‌های مشخص کننده نداشته باشد و عام و کلی باشد. برای مثال برای تولیدات پوشاک عبارت پارچه بدون هیچ تمایزی استفاده شود.
- علائمی که قبلاَ به ثبت رسیده باشند و حق تقدم را رعایت نکرده باشد
- کلمات یا عباراتی که به نوعی نشان‌دهنده یا ایجاد کننده این حس باشد که برند شما قابل انتساب به سازمان‌ها یا مقامات رسمی ایران است. مانند کلماتی همچون انقلابی یا دولتی و غیره…
- علائمی که متمایز نباشند
- علامتهای توصیفی؛ برای مثال شما نمی‌توانید از عبارت خوشمزه برای برند غذایی استفاده کنید
- علامتی که شامل یک اسم تعیین کننده نوع و جنس کالاها باشند. برای مثال عبارت شیشه برای محصولات شیشه‌ای
- علامتی که شبیه ترجمه یک نام یا برند تجاری باشد و در همان حوزه مشابه برای کالا یا خدمتی مورد استفاده بوده باشد.
- علامتهای گمراه کننده که برداشت اشتباه ایجاد کنند
- علامت‌هایی که برای محصولات غیر مشابه استفاده می‌شوند اما بسیار معروف و مشهور هستند.
- علامت‌هایی که با اخلاق و عفت و نظم عمومی مغایر باشد
- اگر علامتی بر خلاف قانون ثبت شود قابل پیگیری و ابطال است
- علامت‌هایی که مشخصات جغرافیایی نادرستی به افراد بدهد. برای مثال برای یک کالای ایرانی از علامتی با یک نام انگلیسی یا عربی که یک مکان خارجی در آن ذکر شده استفاده شود.