شرکت نسبی یکی از شرکتهای تجاری است که شخصیت شریک در آن بسیار مهم است.
اگر شخصی بخواهد وارد این شرکت شود باید تمامی شرکا راضی باشند. همچنین زمانی که دارایی شرکت کفاف بدهیها را نمیدهد، میبایست از اموال شخصی شرکا برای رفع بدهیهای شرکت استفاده کرد. در این مقاله قصد داریم شما را با ویژگی شرکت نسبی و نحوه نامگذاری آن و مراحل ثبت شرکت نسبی آشنا کنیم. پس با ما همراه شوید تا اینکه مسئولیت نسبی چیست را بشناسید.
مشاوره درباره ی ثبت شرکت و ثبت اختراع و ثبت برند با موسسه ثبت شرکت سفیر صلح تماس بگیرید.
منظور از شرکت نسبی، سطح مسئولیت شرکای آن است. در ثبت شرکت نسبی ، مسئولیت هر یک از شرکا با توجه به مقدار سرمایهای است که هر کدام در شرکت دارند.
برای مثال اگر در یک شرکت چهار نفره نصف یک سرمایه را یک شخص پرداخت کرده باشد، پس هنگامی که قروض شرکت بیشتر از کل سرمایه باشد، برای باقیمانده طلب، این شخص به نسبت سهمش در شرکت، نصف طلب را پرداخت میکند؛ یا اگر شخصی 20% در این شرکت سرمایه گذاشته است، 20% از قروض شرکت را پرداخت میکند. بقیه قروض هم به همین نسبت بین سه شریک دیگر تقسیم میشود. همچنین سود و منفعت شرکت به همین شکل بین شرکا تقسیم میشود. چنانچه در اساسنامه شرکت سود و ضرر شرکت به طور دیگری بین شرکا تقسیم شده باشد، به همان صورت انجام میشود.
لازم به ذکر است که تفاوت شرکت نسبی با مسئولیت محدود کاملا مشخص است و با این وجود نباید آنها را با هم اشتباه گرفت.
ثبت شرکت با مسئولیت محدود در واقع از دو یا چند نفر تشکیل میشود و هر کدام از شرکا به میزان سرمایه خود مسئولیت قروض و تعهدات را دارند. اما در یک شرکت نسبی ، مسئولیت شرکا به مقدار سرمایهای است که هر یک از شرکا پرداخت کردهاند.
برای ثبت شرکت و آغاز فعالیتهای تجاری بینالمللی، دریافت کارت بازرگانی الزامی است که امکان واردات و صادرات کالا را فراهم میکند و باید پس از ثبت شرکت از اتاق بازرگانی اخذ شود.
نام گذاری شرکتهای نسبی چگونه است؟
طبق ماده 184 قانون، اسم شرکت نسبی شامل عبارت “شرکت نسبی” و حداقل “اسم یک نفر از شرکا” است. در صورتی که اسم شرکت شامل اسامی تمام شرکا نباشد، بعد از اسم شریک یا شرکا، عبارتی مانند “شرکا” یا “برادران” ضروری است. پس همانند شرکت تضامنی باید حتما اسم یکی از شرکا آورده شود و بقیه شریکان هم تحت عنوان شرکا، برادران یا پسران آورده میشود. مانند: شرکت حسین حجتی و شرکا یا شرکت احمد نعمتی و پسران.
نامی که انتخاب میشود باید طوری باشد که در اداره ثبت شرکت ها تایید شود. مثلا اسامی شبیه نام دیگر شرکتها، پذیرفته نمیشود. همچنین نام شرکت نباید لاتین باشد.
ارکان شرکت نسبی
ارکان شرکت نسبی در قانون تجارت به طور واضح بیان نشده است. البته از همان چند ماده قانونی در مورد شرکتها، میتوان فهمید که ارکان اصلی شامل این دو مورد است:
- همه شرکا
- مدیر
اداره این شرکتها معمولا با شرکا است و مقرراتی مربوط به سمت مدیریت، دقیقا شبیه به مقررات مدیریت در شرکتهای تضامنی است. پس در این شرکتها حداقل یک نفر به عنوان مدیر انتخاب میشود که مسئولیت او همانند مسئولیت یک وکیل در مقابل موکل خویش است. اختیارات مدیر در اساسنامه ذکر میشود. اگر شرکت در اثر اقدام مدیریت دچار زیان شود، چنانچه اقدام مدیر در حوزه اختیارات او باشد، مسئولیت آن متوجه مدیر نیست؛ ولی اگر آن عمل جزو اختیارات مدیر نباشد، مدیر مسئول آن زیان میباشد. انتخاب مدیر میتواند از بین شرکا و یا حتی خارج از شرکا باشد.
روابط شرکا در شرکتهای نسبی به چه صورت است؟
شخصیت شرکا در شرکت نسبی خیلی مهم است و ایشان باید برای امور مهم و اساسی با هم اتفاق نظر داشته باشند. اگر یکی از شرکا بخواهد سهم خود را از شرکت به شخص دیگری منتقل کند، سایر شرکا باید راضی باشند. در صورتی که یک شریک جدید به خاطر زیاد شدن سرمایه عضو شرکت شود، بر همین اساس در قرضهای شرکت سهیم میشود.
در این شرکتها، شرکا حق ندارند با شرکت رقابت کنند. هیچ شریکی اجازه ندارد بدون رضایت باقی شرکا تجارتی را که مشابه تجارت شرکت است انجام دهد و نمیتواند مدیر یک شرکت دیگر با تجارت مشابه همین شرکت باشد.
کسب اطلاعات بیشتر درباره ی تغییر موضوع شرکت را اینجا بخوانید.
تشکیل شرکت نسبی به چه صورت است؟
هنگامی که یک شرکت نسبی تشکیل میشود، در ابتدا باید اساسنامه و شرکتنامه تنظیم شود و سرمایه نیز باید به طور کامل پرداخت شود. اگر سرمایه شرکت غیر نقدی است باید ارزیابی و سپس تحویل داده شود. همینطور باید روابط شرکا و مقررات شرکت تعیین شود.
طبق مواد 183 ،184 و 185 قانون تجارت، شرایط اساسی برای تشکیل یک شرکت نسبی به صورت زیر است:
- وجود حداقل دو شریک
- پرداخت کل سرمایه نقدی و تسلیم سرمایه غیر نقدی (تقویم سرمایه غیر نقدی طبق 122 قانون باید با رضایت کلیه شرکا صورت گیرد، به همین دلیل طبق قانون انجام ارزیابی توسط کارشناس رسمی دادگستری الزامی است.)
- در اسم شرکت عبارت (نسبی) به همراه نام یک شریک عنوان شود.
مدارکی که برای ثبت شرکت نسبی مورد نیاز است:
- دو نسخه شرکتنامه
- دو نسخه تقاضانامه
- دو نسخه اساسنامه
- تکمیل فرم تعیین نام بر اساس اولویت
- دریافت مجوز فعالیت از مراجع مربوطه (برای موضوعی که نیاز به مجوز دارد.)
- اصل مدارک احراز هویت تمامی شرکا، مدیران و هیات نظارت (زمانی که تعداد شرکا بیشتر از 12 نفر است.)
- گواهی عدم سوء پیشینه برای اعضا هیات مدیره و مدیر عامل
- دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی موسسین
- دو نسخه صورتجلسه هیات مدیره
- اصل وکالتنامه (در صورتی که ثبت شرکت توسط یک وکیل انجام شده باشد)
ثبت شرکت، اقدام نهایی برای تاسیس شرکت است. طبق قانون ثبت شرکت کامل کننده همه شرایط تشکیل شرکت است. اقدام بعدی نیز آگهی شرکتنامه و همینطور پیوستهای آن در یکی از روزنامههای رسمی و کثیرالانتشار است.
طلبکاران شرکت
زمانی که یک شرکت نسبی منحل میشود، بستانکاران میتوانند به هر کدام از شرکا به نسبت سرمایهشان در شرکت رجوع کنند. ولی تا زمانی که شرکت منحل نشده است، باید کل قروض از شرکت پرداخت شود.