شرایط و مراحل ادغام شرکت های تجاری

در این نوع ادغام یک سازمان یا شرکت تجاری بزرگ با سرمایه بالا و امکانات بیشتر، یک سازمان تجاری کوچک‌‌تر را ادغام می‌کند. در این صورت شرکت بزرگ‌تر (شرکت بازمانده) دارای سرمایه بیشتر و شرکت کوچک‌تر ماهیت خود را از دست می‌دهد و بخشی از شرکت بازمانده می‌شود.

در این روش همه سرمایه، دارایی و حتی بدهی‌های شرکت کوچک‌تر منتقل می‌شود و آن شرکت منحل می‌شود. اما شرکت تجاری بازمانده نام خود را حفظ می‌کند و به فعالیت خود ادامه می‌دهد

در این روش دو یا چند شرکت تجاری مختلف با هم ترکیب می‌شوند و شرکتی جدید را به وجود می‌آورند. در این صورت هویت حقوقی شرکت‌های ترکیبی از بین می‌رود و همه آن‌ها منحل می‌شوند. همه دارایی‌ها، سرمایه‌ها و بدهی‌های شرکت‌ها به شرکت جدید منتقل می‌شود.

اگر یک شرکت با مسئولیت محدود در یک شرکت سهامی ادغام شود، تعیین مسئولیت‌ها با مشکل خاصی روبه‌رو نمی‌شود. اما در صورتی که یک شرکت سهامی با یک شرکت با مسئولیت محدود ادغام شود، این مورد با مشکلاتی همراه خواهد بود و امکان‌پذیر نیست. زیرا این مورد سبب حذف برخی از ارکان شرکت می‌شود و هماهنگ نبودن نوع فعالیت‌ها هم مانع خواهد بود.

ادغام یک شرکت تضامنی با یک شرکت سهامی نیز بعید به نظر می‌رسد. زیرا دو شرکت از دو نوع کاملا متفاوت هستند و تفاوت‌های فاحشی در مقدار مسئولیت شرکا و ارکان تصمیم‌گیرنده وجود دارد. همچنین اهدافی که این دو نوع شرکت دنبال می‌کنند کاملا متفاوت است و امکان دارد ادغام یک شرکت تضامنی در یک شرکت دیگر باعث مختل شدن مسئولیت شرکا شود و به دلیل تفاوت در سیستم شرکت‌ها، این امر با مشکل مواجه شود.

اما یک شرکت تضامنی می‌تواند با شرکت هم‌نوع خود ادغام شود. همانطور که گفته شد ادغام شرکت‌های تجاری که از یک نوع هستند هیچ مشکلی ندارد؛ اما برای تجمیع شرکت‌ها متفاوت، موانعی وجود خواهد داشت.

مورد دیگر این است که ادغام یک با  ثبت شرکت سهامی خاص در یک شرکت سهامی عام به دلیل جامع‌تر و کامل‌تر بودن شرکت‌های سهامی عام امکان‌پذیر است. اما باید گفت که عکس این موضوع بعید به نظر می‌رسد. یعنی یک شرکت سهامی عام نمی‌تواند در شرکت سهامی خاص ادغام شود. زیرا تشریفات شرکت سهامی عام پیچیده‌تر است و بورس نیز بر آن نظارت دارد.

مورد دیگری که در ادغام شرکت های تجاری اهمیت دارد، ارزیابی دارایی‌های شرکت‌های تجارتی و منتقل کردن آن به شرکت ادغام‌پذیر می‌باشد. طبق آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۱۱ قانون مالیات‌های مستقیم، یگ گزارش تکمیل شده توسط یک حسابدار رسمی به همراه گزارش کامل دارایی و بدهی باید توسط عوامل اصلی دو یا چند شرکت ادغام شونده تایید شود.

مورد دیگری که باید به یاد داشته باشید این است که یک شرکت سهامی عام برای ادغام به مجوز سازمان بورس نیاز دارد. سازمان بورس می‌گوید که شرکت‌هایی که توسط سازمان بورس پذیرفته نشده‌اند، می‌توانند در شرکت‌های سهامی پذیرفته شده در بازار بورس ادغام شوند. اما عکس این موضوع امکان‌پذیر نیست.

ادغام شرکت‌ها موضوعی منفی نیست و در بسیاری از مواقع فواید زیادی برای شرکت‌های ادغام‌شونده دارد.

در واقع ادغام شرکت‌ها نوعی استراتژی بلندمدت است که در موفقیت شرکت موثر می‌باشد. همانطور که دیده‌اید، رقابت در بین شرکت‌های مشابه در بازار ایران و جهان بالا است. از طرفی معمولا شرکت‌های بزرگ این رقابت را برنده می‌شوند. به همین دلیل شرکت‌هایی که توان رقابتی پایین‌تری دارند از ادغام به عنوان روشی برای بالا بردن توان رقابتی با شرکت‌های بین‌المللی استفاده می‌کنند.

در کنار مزایا، ادغام شرکت های تجاری می‌تواند معایبی هم داشته باشد.

به طور مثال اگر یک شرکت به دلیل کمبود منابع مالی و مشکلات نقدینگی مجبور به ادغام با یک شرکت با وضعیت مالی مطلوب شود، انتخاب صد در صد مثبتی انجام نداده است. اما در صورتی که شرکت‌های بزرگ برای جذب سرمایه‌های بیشتر شرکت‌های دیگری را در خود ادغام کنند، یک استراتژی صحیح که در بلندمدت نتیجه مثبت به همراه خواهد داشت را عملی کرده‌اند.